به طور خلاصه به استفاده غیر اصولی و نامناسب از نور، آلودگی نوری گفته می شود و این آلودگی یکی از معضلاتی است که پیامدهای خطرناکی بسیاری برای همه از جمله منجمان آماتور و حرفه ای دارد. ما تنها به چراغ هایی نیاز داریم که پیرامون ما را روشن کند و نه آسمان بالای سرمان را! وجود چراغ های غیر استاندارد و نورپردازی های غیر اصولی در سطح شهرهای مختلف باعث هدایت نور به سمت آسمان می گردد. منحرف شدن نور به سمت آسمان علاوه بر هدر دادن انرژی باعث روشن شدن زمینه آسمان نیز می شود. این روشنایی کاذب آسمان در شب، خطرات بسیاری را بر سلامت موجودات زنده از جمله انسان، حیوانات و گیاهان دارد.
چند وقتی است بخش دانش و زندگی تبیان به موضوع آلودگی نوری می پردازد و آن را از زاویه های مختلف مورد بررسی قرار می دهد. در مطالب گذشته به اثرات این نوع آلودگی بر انسان و مناطق بکر طبیعی پرداختیم. این بار نیز قصد داریم باز هم از نگاهی متفاوت به این موضوع بپردازیم تا از تاثیرات مخرب آلودگی نوری بر گیاهان مطلع شویم. حامد میرزاخلیل، پژوهشگر آلودگی نوری در یادداشت اخیر خود به تاثیر نورهای مصنوعی بر شکسته شدن درختان شهرهایی مانند تهران هنگام بارش برف اشاره کرده است که در ادامه آن را مشاهده می کنید:
گیاهان چهار فصل به طور طبیعی باید در ابتدای پاییز رفته رفته تغییری در رنگ برگ های خود داده و برگ های خود را از دست بدهند. اما نور مصنوعی، ریتم زندگی آنها را در شهرهای بزرگ تغییر داده و حیات گیاه را به مخاطره می کشاند. به طوری که منجر به مرگ گیاه می شود.
گیاهان نورپسند در طول روز نیازمند چهار هزار و 200 لوکس نور و گیاهان سایه پسند نیز به دلیل جذب میزان بالای کلروپلاست، نیازمند 72 لوکس نور برای ادامه زندگی شان هستند. طبق «قانون بردباری»، رساندن نور بیش از اندازه به گیاه در شب رشد آن را دچار اختلال کرده و فصل از دست دادن برگ و جوانه زنی آن را به مخاطره می کشاند.
بر اساس قانونی که در زیست شناسی به قانون بردباری معروف شده است، افزایش یک عامل محیطی می تواند عاملی محدود کننده در رشد باشد و در اینجا نیز با افزایش غیرطبیعی نور به عنوان یک عامل محیطی، گیاه نیز با مشکل روبرو خواهد شد.
گیاهان چهار فصل به طور طبیعی باید در ابتدای پاییز رفته رفته تغییری در رنگ برگ های خود داده و برگ های خود را از دست بدهند. اما نور مصنوعی، ریتم زندگی آنها را در شهرهای بزرگ تغییر داده و حیات گیاه را به مخاطره می کشاند. به طوری که منجر به مرگ گیاه می شود
با وجود چنین نورهایی، درختان دیرتر خزان می کنند و برگ های خود را از دست می دهند. پس در هنگام بارش برف، وجود برگ های پهن بر شاخه درختان سطحی را برای ماندگاری برف روی درخت به وجود می آورد و انباشته شدن برف موجب شکستن درخت می شود. در صورتی که اگر درخت به موقع خزان کرده بود، دیگر برگی بر شاخه نداشت و برف نیز محلی برای انباشته شدن روی درخت نداشت.
این اتفاق تنها در فصل پاییز رخ نمی دهد، بلکه بررسی ها نشان داده که برخلاف حالت طبیعی، بسیاری از درختان تهران خصوصا گونه چنار تا میانه های زمستان هنوز بر شاخه های خود برگ دارند و این برگ ها می توانند عاملی باشند تا در هنگام بارش برف، به دلیل سنگین شدن تاج درخت، باعث شکستن شاخه ها شوند و یا حتی در درختان ضعیف تر، ریشه کن شدن درخت را به دنبال داشته باشند.
شاید بپرسید: در تهران تنها در برخی میدان های اصلی با نورپردازی زیاد و پروژکتور روبرو هستیم، چگونه این مشکل برای بسیاری از درختان در مناطق مختلف روی داده است؟ پاسخ این است که شهرهای بزرگی مانند تهران به دلیل استفاده غلط از نورهای مصنوعی، از مرز هشدار آلودگی های نوری گذشته اند و در وضعیت قرمز به سر می برد.
آلودگی نوری تهران حتی تا 380 کیلومتر دورتر نیز قابل مشاهده و ردگیری است. حتی منجمانی که برای رصد آسمان شب به مناطقی نظیر پارک ملی کویر می روند، به دلیل نور زیاد شهر تهران، نمی توانند بخش زیادی از ستارگان را مشاهده کنند.
حتی اگر در تهران از منابع نوری که به جای زمین، به طور مستقیم آسمان را نشانه گرفته اند صرف نظر کنیم، روشنایی های معمول موجود در معابر تهران عمدتاً استاندارد نیستند و سرپوش معروف به «لاکپشتی» آنها باعث به هدر رفتن نور و انرژی می شود. از سوی دیگر، این منابع نور غیر استاندارد باعث رسیدن شعاع های نور به درختان و اختلال در ریتم طبیعی زندگی درخت می شوند."
![]() |
![]() |
تنظیم اینگونه لیزرها نسبت به لیزرهای دیگر آسانتر است، زیرا با تغییر میدان مغناطیسی یا با اعمال دما و یا فشار میتوان آنها را تنظیم کرد. آنها برای تنظیم لیزرهای گازی و جامد تنها با تغییر ضریب کیفیت میتوان عمل تنظیم را انجام داد، اما باید توجه داشت که همه اینها باید در شرایط و اوضاع تنظیم شده ویژهای انجام پذیرد، اما برتری لیزرهای نیم رسانا بیشتر بخاطر دگرآهنگی (مدوله سازی) بالا و بازدهی بالای در حدود 30 درصد است. جمع و جور بودن آن و بهای اندک آنها از دیگر مزایای این نوع لیزرهاست.
ستراتوسفر
استراتوسفر لایه ای از جو زمین است که در بالای لایه تراپوسفر قرار دارد.
استراتوسفر در بالای تراپوسفر ودرست در زیر مزوسفر قرار دارد.در داخل این لایه دما با افزایش ارتفاع افزایش می یابد که بالا ترین منطقه آن دمایی در حدود 270 درجه کلوین دارد.
استراتوسفر ناحیه ای است که فعالیتهای شدیدی از جمله فعالیتهای تشعشعی، دینامیکی و فرآیندهای شیمیایی در آن رخ می دهد. آمیزش افقی ترکیبات گازی بیشتر و سریعتر از آمیزش عمودی آنهاست.
استراتوسفر به خاطر جذب اشعه فرابنفش خورشید توسط لایه اوزون گرمتر از قسمت بالایی تراپوسفر است.
اگزوسفر
شرایط موجود در یونوسفر در این لایه نیز حاکم است؛ بدین معنی که گازها در این لایه همچنان قابلیت هدایت الکتریکی خود را حفظ می کنند. سرعت ذرات در این لایه بسیار زیاد است و در مواردی به 2/11 کیلومتر در ثانیه می رسد.
اگزوسفر لایه گذار جو به فضای کیهانی به شمار می آید که بخش فوقانی آن را در ارتفاع بیش از سه هزار کیلومتری از سطح زمین برآورد کرده اند.
محققان اروپایی موفق شدند با افزودن نانولولههای کربنی به مواد سرامیکی، رسانایی آنها را افزایش دهند و سپس با استفاده از روشی موسوم به برادهبرداری تخیله الکتریکی (EDM) قطعات الکترونیکی ایجاد کنند. پیش از این با روش برادهبرداری تخیله الکتریکی امکان تراشیدن نمونههای سرامیکی وجود نداشت.
در مقالهای که نشریه Materials Today به چاپ رسانده است، محققان اسپانیایی و بلژیکی روش جدید برای استفاده از نانولولههای کربنی در تولید قطعات مکانیکی ارائه کردهاند. این قطعات در ساخت نسل جدید میکروماشینها مورد استفاده قرار میگیرد. صنایع الکترونیک در جستجوی روشهایی برای کوچکتر کردن قطعات است، اما با کاهش اندازه سیستمهای مکانیکی، چالشهای جدیدی بهوجود میآید.
یکی از دشواری که هنگام کوچک سازی ادوات الکترونیکی ایجاد میشود آن است که روشهای رایج برای تولید قطعات با اشکال پیچیده مناسب نیست. یکی از راههای فائق آمدن بر این مشکل استفاده از روشی بهنام برادهبرداری تخیله الکتریکی (EDM) است. در این روش از جرقههای الکتریکی استفاده میشود که با آن بخشهای ناخواسته از سطح زدوده شده شکل پیچیده مورد نظر ایجاد میشود. لازمه بهکارگیری این روش آن است که سطح هدف رسانای الکتریکی باشد که این موضوع موجب میشود استفاده از این روش محدود شود بهطوری که در سرامیکها و مواد سخت نمیتوان از آن استفاده کرد.
اخیرا مانوئل بلمونت و همکارانش با استفاده از نانولولههای کربنی درون نیترید سیلیکون، هدایت سرامیک مورد نظر خود را تا 130 برابر افزایش دادند. آنها با استفاده از این ترفند توانستند با روش EDM از این سرامیک چرخدندههای میکرومقیاسی بسازند بدون این که نیازی به دستگاه خاص یا صرف زمان طولانی باشد.
نانولولههای کربنی از اوایل دهه 1990 با مشخص شدن خواص منحصر بهفردشان در زمره مواد بسیار مفید قرار گرفتند. از خواص جالب این ماده میتوان به خواص الکتریکی و مکانیکی منحصر بهفرد این ماده اشاره کرد که میتوان از آن در البسه استفاده نمود. هر نانولوله از یک ورقه کربنی لولهای شده تشکیل شده است که اتمهای کربنی بهصورت ساختار لانه زنبوری در آن قرار دارد. به ورقههای لولهای نشده آن نیز گرافن گفته میشود. گرافن نیز مادهای بسیار جالب بوده که کاشفان آن در سال 2010 برای کشف این ماده جایزه نوبل فیزیک را دریافت کردند. با قرار دادن نانولولههای کربنی درون سرامیک، شبکهای رسانا از نانولولههای کربنی درون این سرامیکها ایجاد میشود که موجب کاهش مقاومت الکتریکی سرامیک میشود.
با قرار دادن نانولولههای کربنی درون سرامیک، هدایت الکتریکی کامپوزیت افزایش مییابد در حالی که خواص مکانیکی سرامیک حفظ شده و مقاومت در برابر خستگی آن نیز بهبود مییابد. با این روش میتوان قطعات سه بعدی پیچیده تولید کرد. این تیم تحقیقاتی امیدوار است که بتواند از این کامپوزیت جدید در تولید میکرو راکتورها و میکروتوربینها استفاده کنند.
![]() |
در پی مذاکرات صورت گرفته با رییس و معاون پژوهشی انستیتو VNII Geophysica روسیه، مقرر شد همکاری متقابل این مرکز در زمینه ایجاد شبکه های محلی مانیتورینگ تنش زمین شناختی در ایران با پژوهشگاه آغاز شود.
به گزارش سرویس علمی ایسنا، دکتر لیپوویتسکی و دکتر کوخمازف، رییس و معاون پژوهشی انستیتو VNII Geophysica روسیه به همراه نماینده دفتر فناوری ریاست جمهوری با دکتر عباسعلی تسنیمی، رییس، دکتر مهدی زارع، معاون پژوهش و فناوری و دکتر انوشیروان انصاری مدیر شبکه لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی دیدار و در خصوص نحوه همکاری های علمی - اجرایی متقابل در راستای مانیتورینگ تنش ژئولوژیکی در لایه های زیرین شهرهای لرزه خیز ایران بحث و تبادل نظر کردند.
در این نشست مقرر شد در شهری از ایران عملیات اجراسازی این طرح به صورت آزمایشی آغاز شود که با توجه به وضعیت لرزه خیزی، امکانات فنی موجود و نیز استقرار ایستگاه لرزه نگاری باندپهن «خلیج فارس» در بندرعباس، این شهر از سوی پژوهشگاه به عنوان منطقه پایلوت انتخاب شد.
دکتر لیپوویتسکی ضمن تاکید بر انجام همکاری های علمی- عملی متقابل، هدف نهایی آن را دستیابی به نتایج و راهکارهایی در راستای کاهش خسارات و نگرانی های موجود ناشی از وقوع زمین لرزه های متعدد در ایران دانست.
این همکاری سه جانبه بین پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری و انستیتو VNII Geophysica صورت خواهد گرفت.
در ادامه این دیدار مهمانان از شبکه ملی باند پهن بازدید کرده و با نحوه کار این شبکه از نزدیک آشنا شدند.
![]() |
در حالت معمولی ، انرژی گرمایی از منطقه گرمتر منتقل نمیشود. در حدود نیم قرن اخترشناسان در پی دریافتن توجیهی برای این مطلب بودند. در حال حاضر کمیسیونی مشترک از آژانس فضایی اروپا و ناسا از طریق رصدخانه خورشیدی و فضاپیمای SOHO به دنبال حل این معما هستند. تجهیزاتی که بر روی فضاپیماها تعبیه شده است نشان میدهد که در سطح خورشید حلقههای مغناطیسی دچار تغییرات سریعی میشوند که با درخشندگی گازهای داغ تاج خورشید در ارتباطند.
آلن تایتل از انستیتوی تحقیقات فضایی کالیفرنیا میگوید: حدس میزنم که روند اساسی گرم شدن تاج خورشید را کشف کردیم، اما هنوز دقیقا نمیدانیم که به چه صورت عمل میکند. در طی چند روز ، میدانهای مغناطیسی در منطقهای به وسعت کالیفرنیا ظاهر و سپس ناپدید میشوند. انرژی این میدانها برابر با انرژی حاصل از هزاران سد (Hoover Dams) در طی هزاران سال میباشد. زمانی که این میدانها از بین میروند، جریانهای الکتریی وسیعی تولید میشود که بر روی تاجها مساعد عمل میکنند. این جریانها شبیه حرارتی هستند که توسط یک حباب روشنایی ایجاد میشود و این انرژی خیلی بیش از آن مقداری است که برای گرم کردن تاج لازم است.
اجلاس دوربان به منظور پیدا کردن جایگزینی برای پیمان کیوتو ـ که دوره اجرایی آن سال آینده به پایان میرسد ـ و با هدف کاهش تولید گازهای گلخانهای برای کنترل روند گرمشدن زمین برگزار شده است. کشورهای مختلف در شرایطی هر کدام بنا بر مصلحت خود با این توافقنامه برخورد میکنند که سالهاست زنگ خطر عواقب ناشی از تولید این گازها در اقصی نقاط جهان به صدا درآمده و به موازات گسترش مخاطرات، بارها و بارها سازمان ملل متحد درباره تهدید تغییرات آب و هوایی برای امنیت جهان در آینده هشدار داده است. بان کی مون، خواهان فعالیت قطعی بینالمللی برای رسیدگی به این موضوع شده و در عین حال معتقد است تغییرات نظام آب و هوا ،حقیقتی انکارناپذیر است که متاسفانه به دلیل فعالیتهای انسانی در حال وقوع است.
البته آن طور که به نظر میرسد در نهایت نباید از آن راهحلی اساسی را انتظار داشت چرا که کشورهای کوچک در حال توسعه که بیشتر در معرض خطرات گرم شدن زمین هستند، خواهان برطرف شدن موانع موجود بر سر راه امضای توافقنامه جدید کاهش گازهای گلخانهای و از سرگیری فوری مذاکرات هستند.
مالدیو به نمایندگی از این کشورها خواهان کاهش سریع تر تولید گازهای گلخانهای در کشورهای صنعتی است ولی در نقطه مقابل چند کشور بزرگ صنعتی در پی عقب انداختن مذاکرات بینالمللی درباره توافقنامه جدید جهانی در این رابطه هستند.
سردسته این کشورها ایالات متحده آمریکا، ژاپن، کانادا و روسیه هستند که نمیخواهند چنین توافقی زودتر از سال 2015 اجرایی شود.
همین موضوع باعث شده تا دبیرکل سازمان ملل موضوع تغییر آب و هوا را نیازمند واکنشی فوری بداند و در عین حال تاکید کند موضوع تغییر آب و هوا تنها موضوعی محیط زیستی نیست بلکه مسالهای است که عوارض اجتماعی و اقتصادی جدی را هم به دنبال دارد.
معنای درخواست «بان کی مون» این است که در واقع برای رسیدگی به موضوع تغییر آب و هوا نیاز به انجام اقدام مشترک در مقیاس جهانی است و با وجودی که گفته میشود برای رسیدگی به این بحران قریبالوقوع، انتخابهای فراوانی از نظر استفاده از علوم و فناوریهای مختلف وجود دارد ولی برای بهرهبرداری از آنها به اراده و خواست سیاسی مشترک نیاز است.
از جمله اینکه کشورهای توسعهیافته برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و تشویق استفاده بهینه از انرژی میتوانند اقدامات گستردهای انجام دهند.
این کشورها همچنین میتوانند از توسعه پاک در اقتصادهای به سرعت در حال رشد و از تدابیر و برنامههای کشورهایی که با بزرگترین دشواریها بر اثر تغییر آب و هوا مواجه هستند برای سازگاری با آن حمایت به عمل آورند.
در این میان کشورهای در حال توسعه هم لازم است همزمان با ادامه و حفظ برنامه رشد اجتماعی ـ اقتصادی و ریشهکنی فقر، در امر رسیدگی به مساله تغییر آب و هوا مشارکت بیشتری داشته باشند.
یک موشک بدون سرنشین اطلس 5 روز شنبه 26 نوامبر از فلوریدا به فضا پرتاب شد و مریخنورد جدید ناسا را برای جستجوی حیات بر روی این سیاره سرخ به سوی آن فرستاد.
به گزارش رویترز این موشک با ارتفاع یک ساختمان 20 طبقه که شرکت یونایتد لانچ آلیانس آن را ساخته است از سکوی پرتابش در پایگاه نیروهی هوایی آمریکا در کیپ کاناورال در ساعت 10:02 به وقت ساحل شرقی آمریکا (3:02 بعدازظهر به وقت گرینیچ) به فضا فرستاده شد.
این موشک مریخ نورد جدید ناسا به نام "آزمایشگاه علوم مریخ" را حمل میکرد که قرار است پس از پیمودن فاصله 556 میلیون کیلومتری در طول 9 ماه آینده به مریخ برسد را حمل میکرد.
انتظار میرود این مریخنورد که به آن نام مستعار Curosity (کنجکاوی) را دادهاند، در 6 اوت 2012 بر روی مریخ فرود آید و در طول دو سال پس از آن به تجزیه و تحلیل مشروح یک دهانه برخوردی وسیع در نزدیکی استوای مریخ به نام "دهانه گیل" بپردازد.
هدف از این ماموریت این است که مشخص شود آیا مریخ زمانی دارای محیطی بوده است که از حیات را پذیرا شود. این ماموریت اولین ماموریت زیستشناسی ستارهای بر روی مریخ از زمان فرستادن جستجوگرهای وایکینگ در دهه 1970 به این سیاره است.
دانشمندان این مکان را برای فرود مریخنورد به این علت انتخاب کردهاند که این منطقه دارای کوهی به ارتفاعی 4.8 کیلومتر است که بر اساس رصدهای مداری و تجزیه و تحلیل مواد معدنی به نظر میرسد که دارای ساختمانی از سنگهای لایهلایه مانند گراند کانیون در آمریکا باشد، هر لایه این کوه شاهدی از دورهای متفاوت از تاریخ مریخ است.
این مریخ نورد 17 دوربین و 10 ابزار علمی، از جمله آزمایشگاههای شیمی دارد، تا عناصر نمونههای خاک و سنگ به دست آمده بوسیله بازوی روباتی با نوک متهای آن را شناسایی کند.
آب و هوای قطبی
قطبها توسط هوای سرد و نسبتا" خشکی پوشیده شده اند. در نزدیکی قطبها، میزان بارش برف سنگین کم است، اما برفهایی که روی زمینهای یخ زده جمع می شوند، تشکیل یخچالهای بزرگی به نام کوه یخی می دهند. در طول تابستان تمام 24 ساعت شبانه روز آفتاب می تابد و در طول زمستان تاریکی مطلق و همیشگی بر این نواحی حکمفرما است. هوای زمستانی قطب جنوب ممکن است تا 85 درجه سانتیگراد(121 درجه فارنهایت) زیر صفرسرد شود که این ناحیه را سردترین نقطه روی زمین می کند. زمینهای سنگلاخی در اطراف قطب شمال در طول 9 ماه از سال یخ زده هستند
آب وهوای استوایی
در مناطق نزدیک خط استوا غالباَ آب و هوا در طول سال گرم و مرطوب است . در جاهایی که باد دریایی به دامنه کوهها می وزد ، بارش باران می تواند بی نهایت باشد . در ناحیه توتونند و واقع در دامنه کلمبیایی کوههای آند ، در طول سال بیش از 5/11 متر (38 پا) باران می بارد و همین مسئله این منطقه را جزو مرطوبترین مناطق دنیا کرده است . بعضی از نقاط استوایی دارای دو فصل مجزای مرطوب و خشک هستند . این مناطق عبارتند از : آمریکای جنوبی و غرب و شرق آفریقا.
آب و هوای نیمه استوایی
در نواحی نیمه استوایی خورشید غالبا" در طول تابستان،مستقیما" بالای سر قرار دارد و در زمستان دمای هوا به ندرت به زیر صفر می رسد. بعضی از مناطق در طول سال دارای هوای گرم و خشک بوده و مقدار کمی باران دارد. بیشتر کویرهای اصلی جهان در این نواحی قرار دارند و جزو گرمترین نقاط روی زمین هستند. در نواحی دیگر مناطق نیمه استوایی در طول سال ریزش باران وجود دارد و همین امر باعث ایجاد یک پوشش گیاهی انبوه در این نواحی می گردد.
آب و هوای معتدل
در نواحی معتدل دنیا، آب و هوا بوسیله اقیانوسها که گرمای خط استوا را منتقل می کنند، شدیدا"تحت تأثیر قرار می گیرد. در نواحی مرتفع مناطق معتدل، بسیاری از قسمتهای سواحل رو به غرب، آب و هوای دریایی(بحری) به همراه زمستانهای نه خیلی سرد و تابستانهای نسبتا" خنک دارند. در ارتفاعات پایین تر مناطقی مثل کالیفرنیای جنوبی، با آنکه به دریا خیلی نزدیک هستند تابستانهای گرم و خشک دارند. مناطقی که از اقیانوسها فاصله دارند، آب و هوای قاره ای (بری) با تابستانهای گرم و زمستانهای بسیار سرد، دارند.