طی دهه‌‌های اخیر که دانشمندان و محققان به بررسی اثرات مخرب انسان‌ها بر کره خاکی پرداخته‌اند تقریبا از این نقش مخرب بر اقیانوسها غافل مانده‌اند...
اماحدود یک دهه است که گروهی از بیولوژیست‌ها و اقیانوس‌شناس‌ها درصدد شناسایی فعالیتهای انسانی‌ای که در تخریب اکوسیستم دریاها و اقیانوسها نقش دارند، برآمده‌اند. این دانشمندان طی تحقیقی که نتایج آن در نشریه علم آمریکا به چاپ رسیده است، توانسته‌اند 17 نوع از فعالیتهای تاثیرگذار انسان‌ها بر روی اقیانوسها را دسته‌بندی کنند که مهمترین آنها عبارتند از: صیادی، آلودگی‌های شیمیایی و تغییرات آب و هوایی ناشی از گازهای گلخانه‌ای.
بر این اساس آنها برای اولین بار اطلسی تهیه کرده‌اند که در آن مناطق دریایی تخریب شده و بکر مشخص شده است و تاکید آن بر مرجان‌های صخره‌ای، پلانکتون‌ها و اکوسیستم‌های عمق اقیانوس‌هاست.
طبق این تحقیق دریای چین، حوزه دریای کارائیب، سواحل آمریکای شمالی، دریاهای مدیترانه، سرخ، برینگ و خلیج‌فارس بیشترین تاثیر مخرب را از فعالیتهای انسانی داشته‌اند. همچنین در اقیانوس‌های منجمد شمالی و جنوبی کوه‌های یخی به سرعت در حال آب شدن ونابودی اند.
یافته‌های یک تحقیق دیگر نیز بیانگر آن است که همان طوری که در سطح زمین، بیابان‌ها و صحراهایی بی‌آب و علف و خالی از هرگونه موجود زنده‌ای وجود دارد، در اقیانوسها نیز نظیر این مناطق وجود دارد با این تفاوت که در زمین، بیابان‌ها با چشم غیرمسلح دیده می‌شوند اما در اقیانوسها به ماهواره نیاز است.
براین اساس برای شناسایی این مناطق در اقیانوسها ماهواره‌ای ویژه در سال 1997 به مدار زمین فرستاده شد. تصاویر گرفته شده از این ماهواره به دانشمندان کمک کرد که مناطق بیابانی دریایی را شناسایی کرده و میزان پیشرفت و گسترش آنها را ارزیابی کنند.
براساس برآورد دانشمندان مناطق بایر دریایی که از سال 1998 تاکنون گسترش یافته حدود 6/6 میلیون کیلومتر مربع هستند و این گسترش تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی صورت گرفته است. از نظر دانشمندان مناطق بیابانی دریایی، مناطقی هستند که در آنها جلبک‌های دریایی به عنوان منبع تغذیه ماهی‌ها وجود نداشته یا از بین رفته‌اند.
این پدیده (بیابان‌زایی دریایی) در مناطقی رخ می‌دهد که فعالیت فتوسنتزی گیاهان کمتر وجود دارد. عمل فتوسنتز گیاهان بر اثر تابش نور خورشید به سطح آب‌های اقیانوسها و گرم شدن آنها و ترکیب این آب‌های گرم با آب‌های سرد عمیق اقیانوسها به وقوع می‌پیوندد.اما در دهه اخیر میزان گرمای سطح آب دریاها به میزانی افزایش پیدا کرده که تداخل آنها با آب‌های سرد سطوح پایانی منجر به تشکیل جریان‌های قوی آبی‌ای شده است که موجب شده غذای مورد نیاز برای رشد پلانکتون‌ها به سطح دریا بیاید، در نتیجه پلانکتون‌ها به تدریج از بین بروند.
لازم به ذکر است تخریب مناطق دریایی راهگشایی برای دانشمندان است که میزان افزایش درجه حرارت زمین را در طول یک قرن ارزیابی و اندازه‌گیری نمایند.
