پروفسور بهرام مبشر دانشمند ایرانی دانشگاه کالیفرنیا و همکارش هوشنگ نیری کهکشانی را کشف کردهاند که فاصله زیادی از کهکشان ما داشته و بهطور شگفتانگیزی ستاره تولید میکند.
این دانشمندان با استفاده از تلسکوپ های هابل و اسپیتزر به این اکتشاف رسیدهاند. این کهکشان GN-108036 نام دارد و درخشانترین کهکشانی است که تاکنون در این فاصله با راه شیری کشف شده است.
GN-1080036 12 میلیارد سال نوری با ما فاصله داشته و یافتههای بهدست آمده از تلسکوپهای هابل و اسپیتزر نشان میدهد که سالانه در حدود 100خورشید تولید میکند. کهکشان ما 5برابر بزرگتر و10برابر پرحجمتر از GN-108036 بوده اما 30 برابر کمتر تولید ستاره میکند.
این کهکشان تنها 750میلیون سال پس از بهوجودآمدن کهکشان ما پدید آمده و درنتیجه کهکشانی بسیار قدیمی است. مشاهدات مادون قرمز هابل و اسپیتزر در بررسی نحوه شکلگیری ستارههای این کهکشان بسیار تاثیرگذار بوده است.
ستارهشناسان از انفجار عظیم شکلگیری ستارههای این کهکشان بسیار شگفت زدهاند چراکه GN-108036 بسیار کوچک بوده و از دورههای اولیه کیهانی وجود داشته و پیدایش آن به چندین میلیون سال پس از بیگ بنگ بازمیگردد.
نکته دیگر آن است که در هنگام پیدایش، کهکشانها معمولا کوچکتر از اندازه امروزیشان بوده اما دائما در حال متراکمتر شدن هستند. در دوره پیدایش کیهان گسترش یافته و پس از پیدایش انفجاریاش سرد شد. اتمهای هیدروژن در کیهان پخش شده و ابرضخیم و کدری را تشکیل دادند.
این دوره را دوران تاریک مینامند چراکه هنوز نخستین ستارهها و کهکشانها بهوجود نیامده بودند تا کیهان را روشن کنند. این دوران تاریک هنگامی به پایان رسید که نور از نزدیکترین کهکشانها گازهای تیره را یونیزه کرده و آنها را شفاف کردند.
کهکشانهای مشابه GN-108036 در پدیدآمدن چنین رویدادی نقش مهمی را ایفا کردهاند. مباشر میگوید: حجم بالای تشکیل شدن ستاره درGN-108036 نشاندهنده آن است که حجم و تراکم این کهکشان بلافاصله پس از تشکیل بیگ بنگ و درست زمانی که عمر گیتی 5درصد عمر فعلیاش بوده شکل گرفته است. درنتیجه میتوان گفت، GN-108036 منشا تکاملیافته و انبوه کهکشانهای امروزی است.