دبیر ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست گفت: با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری دستگاهی برای شبیه‌سازی فرسایش بادی ساخته شده که کاربردهای زیادی در مباحث مرتبط با فرسایش بادی و ریزگردها دارد.

به گزارش سرویس فناوری ایسنا، دکتر حسینعلی بهرامی درباره یکی از برنامه‌های این ستاد در خصوص مبارزه با ریزگردها اظهار داشت: در این ستاد برای هماهنگی دستگاههای متولی و پر کردن خلا تحقیقاتی موجود جهت برطرف‌کردن مشکل ریزگردها تلاش‌های گسترده‌ای شده است.

دبیر ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ادامه داد: علت به وجودآمدن ریزگردها این است که ذرات خاک وقتی که در معرض وزش باد قرار گیرند تحت تاثیر انرژی باد به حرکت درآمده و هر چه این ذرات ریزتر باشد در ارتفاع بالاتر حرکت کرده و مسیر طولانی‌تری را طی می‌کنند و پس از کاهش انرژی باد یا وقتی به مانعی برخورد می‌کنند رسوب کرده و مشکلات عدیده‌ای به وجود می‌آورند. از جمله مهمترین اقدامات برای مقابله با این امر تثبیت خاک در کانون‌های بحران است؛ لذا یکی از مسائل مهم، شناخت کانون‌های بحران است که با تکنیک‌ها و فناوری‌های سنجش از دور، سازمان‌های ذیربط در این زمینه اقدامات موثری انجام داده‌اند.

بهرامی گفت: در مقابله با ریزگردها دو رویکرد وجود دارد. اول اینکه بعد از اتفاق افتادن این پدیده به فکر چاره باشیم یعنی به عنوان مثال سیستم‌های هشدار را فعال کنیم، ستادهای بحران تشکیل دهیم، بیمارستان‌ها را مجهز و یا فیلترهای تصفیه هوا یا ماسک‌های مناسب طراحی کنیم ولی راه حل دوم و اصولی، تثبیت خاک در محل است که همان پیشگیری است. به گونه‌ای که ذرات خاک توان حرکت‌کردن نداشته باشند؛ بنابراین باید به فکر راه‌حل‌هایی باشیم که خاک را در محل تثبیت کند.

دبیر ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با بیان اینکه در ایران سابقه تثبیت شن‌های روان به 40 سال پیش باز می‌گردد، گفت: در طول سال‌های گذشته در استان‌های خوزستان، اصفهان و دیگر استان‌ها به وسیله مالچ‌های نفتی این کار صورت می‌گرفته است.

وی توضیح داد: مالچ به معنی پوشش است. در سنوات گذشته مواد نفتی خاصی را به وسیله دستگاه‌های اسپری‌کننده روی سطوح تپه‌های شنی می‌پاشیدند تا لایه‌ای محافظ روی سطح خاک ایجاد شود و این لایه باعث به هم پیوسته‌شدن ذرات شود. با این کار ذرات سنگین‌تر می‌شوند و باد توان حرکت دادن آنها را ندارد. اگرچه تجارب بسیار ارزشمندی از فعالیت‌های سازمان جنگل‌هاو مراتع در تثبیت شن‌های روان با مالچ‌های نفتی وجود دارد ولی بررسی‌های محققان و صاحبنظران حاکی از آن است که مالچ‌های نفتی آثار بد زیست‌محیطی به همراه دارد. یکی از این اثرات جذب حرارت زیاد و گرم شدن خاک است دلیل آن نیز رنگ تیره مالچ‌ها و بالا بودن ضریب جذب رنگ تیره است و با توجه به اینکه خاک یک محیط زنده است با بالارفتن دمای خاک، زندگی موجودات زنده در خاک مختل می‌شود. مشکل دیگر مالچ‌های نفتی قیمت اولیه بالا و هزینه اجرایی زیاد آن است قبلا این مواد بعنوان مواد زاید پالایشگاه‌ها تلقی می‌شد و تقریبا رایگان در اختیار بود ولی اکنون چنین نیست.

دبیر ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به اینکه با این دیدگاه باید به دنبال جایگزین کردن مواد دیگری برای مقابله با ریزگردها بود، اظهار داشت: این فکر تقویت شد تا با اتکا به دانش بومی و توانمندی‌های محققان برای مقابله با ریزگردها مالچ های پلیمری و بیولوژیک تولید شود. اگر چه این مواد نیز موافقان و مخالفان خاص خود را دارد و بایستی آثار خوب و بد آن به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد.

بهرامی گفت: اقدامی که در ستاد توسعه فناوری آب،خشکسالی، فرسایش و محیط زیست صورت گرفت این بود که ما با چند دانشگاه و موسسه تحقیقاتی گفت وگو کردیم تا طرحی برای تولید مالچ ها با کمترین آسیب زیست محیطی ارائه دهند. ضمن آنکه برای این هدف تیمی تشکیل دادیم که 2500 مقاله علمی را در زمینه مالچ‌های پلیمری بررسی و خلاصه‌بندی کردند. بر این اساس به این نتیجه رسیدیم که اگر می‌خواهیم این مالچ‌ها اثر زیست‌محیطی نداشته باشند، باید چند خصوصیت از جمله نداشتن آثار سوء زیست محیطی برای انسان و سایر موجودات زنده، سازگاری با محیط، دوام در مقابل نور و حرارت، قابلیت ذخیره آب و برخی موارد دیگر را مد نظر قرار دهیم.

وی خاطرنشان کرد: قابلیت ذخیره آب سبب حفظ رطوبت خاک در شرایط بارندگی و در نتیجه توسعه پوشش گیاهی می‌شود. مالچ‌ها ممکن است برای مدتی پوشش مکانیکی برای حفظ خاک ایجاد کنند ولی در دراز مدت حتما بایستی با فعالیت‌های بیولوژیک یا توسعه پوشش گیاهی همراه باشد والا بعد از مدتی عقب گرد خواهد بود.

بهرامی با بیان این که این ویژگی‌ها به موسسات و دانشگاه‌هایی که توانمندی ساخت این مالچ‌ها را دارند اعلام شده است، اظهار داشت: بعد از مدتی سه موسسه به ما پاسخ دادند و ادعا کردند که پلیمرهایی هم با این ویژگی‌ها تولید کرده‌اند. ما نیز برای آزمایش این پلیمرها، طرح ساخت دستگاه پورتابل با قابلیت پایش و رفتارسنجی پدیده گرد و غبار را به یک دانشگاه ارائه دادیم تا دستگاهی برای شبیه‌سازی محیط مورد نظر برای تست توانایی این پلیمرها در تثبیت خاک طراحی و ساخته شود. ضمن اینکه علاوه بر این کاربرد، این دستگاه کاربردهای متعددی دیگری هم دارد. با هماهنگی‌های ایجاد شده پس از تست کامل پلیمرهای ساخته شده در راستای تثبیت کانون‌های بحران این مواد در اختیار سازمان محیط زیست قرار خواهد گرفت تا پس از تولید انبوه با هماهنگی سازمان جنگل‌ها و مراتع در تثبیت کانون‌های بحرانی داخلی و خارجی استفاده شود.

وی در ادامه افزود: یکی از محورهای فعالیت ستاد، رصد فناوری‌های نو در حوزه آب و خشکسالی در روش‌های نوین باران‌زایی است که در این رابطه اقدامات موثری انجام شده است و خبرهای خوشی در راه است.

به گزارش ایسنا، دبیر ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری بیان داشت: این دستگاه با نام دستگاه شبیه ساز متحرک فرسایش بادی، حدود یک ماه پیش ساخته و ثبت اختراع شد. این امر یکی از اقدامات مهم ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تلقی می‌شود که همچنان در دستور کار برای انجام تحقیقات بیشتر جهت مقابله با ریزگردها و رسیدن به راهکارهای مناسب‌تر علمی و فناورانه قرار دارد.

بهرامی با بیان این مطلب که در زمینه حمایت از فناوران جهت تامین نیازهای آزمایشگاهی آزمایشگاه‌های آب و خاک، سه دستگاه مهم و پر کاربرد دیگر در حال ساخت است، اظهار داشت: این دستگاه‌ها شامل دستگاه صفحات فشاری که به همت یکی از محققان آذربایجانی ساخته می شود، دستگاه نمونه‌گیر سیار آب زیر زمینی که توسط یکی از محققان شیرازی و دستگاه انعکاسی سنج زمانی (TDR) است که به همت محققان پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در حال ساخت است.